اجرای وادار‌های میانی در ساختمان

اجرای وادار‌های میانی در ساختمان

دانشنامه تخصصی و پایگاه خبری موج شهر به موضوع اجرای وادار‌های میانی در ساختمان از نگاه سرکار خانم مهندس فاطمه نیکوبخت عضو سازمان نظام مهندسی استان البرز پرداخت.

در بخش محدودیت ابعاد هندسی دیوار، لزوم استفاده از وادارهای میانی را مورد بررسی قرار دادیم. در این بخش به انواع وادارهای میانی، نحوه اجرا و اتصال آن‌ها خواهیم پرداخت.

نکته: در اجرای وادارهای میانی همواره باید فاصله بین وادار و المان‌های اصلی سازه رعایت شود. زیرا بایستی اجازه افزایش طول المان‌های وال‌پست به دلیل تغییرات دمای محیط به المان‌ها داده شود. در غیر این صورت وادار در دو سمت مقید شده و موجب کمانش وادار و در نتیجه تخریب دیوار می‌شود.

– روش‌های اجرای وادارهای میانی

در حالت کلی 4 روش برای اجرای وادارهای میانی وجود دارد. هرکدام از آن‌ها می‌توانند در پروژه مورداستفاده قرار گیرند.

الف) استفاده از 4 نبشی و تشکیل مقطع H شکل (دوبه‌دو نبشی‌ها با استفاده از تسمه به هم وصل می‌شوند)

ب) استفاده از 2 ناودانی و تشکیل مقطع H شکل

پ) استفاده از مقطع قوطی و اتصال ناودانی‌های منقطع

ت) استفاده از مقاطع H شکل ساخته شده از ورق

نکته: در حالت (الف)، (ب) و (ت) المان وادارها سراسری اجرا می‌شود، اما در حالت (پ) قوطی به‌صورت سراسری و ناودانی‌ها منقطع اجرا می‌شوند. در حالت کلی، مقاطع «الف» و «ت» اقتصادی‌تر هستند.

شکل 1 روش‌های اجرای وادارهای میانی

– اتصال وادارهای میانی عمودی به زیر تیر یا سقف

اتصال وادارهای میانی عمودی به زیر تیر یا سقف بایستی به نحوی باشد که در جهت داخل صفحه، دیوار بتواند آزادانه حرکت کند و در جهت خارج از صفحه مهار شود. به این اتصال اصطلاحاً «اتصال کشویی» گفته می‌شود. در اجرای وادار با مقطع قوطی و ناودانی منقطع ملزم به «اتصال تلسکوپی» به همراه قرار دادن یونولیت داخل ناودانی‌های منقطع هستیم ولی در وادارهایی که داخلی اتصال کشویی هستند نیازی به یونولیت نمی‌باشد.

قطعات اتصال مانند ناودانی‌های منقطع (در روش اجرای وادار با ناودانی و قوطی) و گیره‌ها بایستی به نحو مناسب به وادارهای میانی متصل شوند که این قطعات یا در کارخانه در ارتفاع‌های مشخص تعبیه می‌شوند و یا در کارگاه جوش می‌شوند.

ضمنا میلگرد بستر نیز مستقیماً می‌تواند به وادار جوش شود. توجه داشته باشیم که به‌هیچ‌وجه نباید وادار به اتصال کشویی جوش شود؛ زیرا در این صورت در داخل صفحه مقید می‌شود ولی جهت تیغه‌چینی و شاغول ماندن وادار آن‌ها را یک خال جوش ضعیف می‌زنند.

شکل 2 اتصال وادار به سقف یا زیر تیر

اتصال وادارهای میانی به کف سازه بایستی به‌صورت مفصلی باشد که بدین منظور، وادار را به صفحه فلزی تعبیه شده در المان بتنی یا پیچ شده به آن جوش می‌کنیم.

شکل 3 اتصال وادار به کف

– اتصال وادار میانی افقی

اجرای وادار افقی بایستی هم‌زمان با چیدن دیوار صورت پذیرد. یعنی ابتدا دیوار زیر وادار افقی (تیرک) را می‌چینیم، سپس وادار را روی آن طوری قرار می‌دهیم که تکیه کافی به دیوار زیرین خود داشته باشد. در نهایت دیوار بالای تیرک را اجرا می‌کنیم. دلیل اینکه بایستی تیرک کاملاً روی دیوار زیرین خود قرار بگیرد این است که پیوست 6 استاندارد 2800 اجازه تحمل بار ثقلی برای وادار افقی را نداده است.

برای جلوگیری از انتقال نیرو به ستون، اتصال وادار افقی به ستون ممنوع می‌باشد؛ زیرا باعث تشکیل پدیده ستون کوتاه می‌شود. بدین منظور به‌عنوان یک روش مناسب و پیشنهاد شده توسط پیوست 6 استاندارد 2800، ناودانی‌هایی را به‌عنوان نشیمن برای تیرک در نظر می‌گیریم و به ستون متصل می‌کنیم. ناودانی‌ها به ورق‌های فلزی تعبیه شده روی ستون جوش می‌شوند.

انتهای وادار افقی بایستی حداقل 3 سانتی‌متر از ستون فاصله داشته باشد تا بتواند حرکت آزادانه داشته باشد. مقدار این فاصله مشابه فاصله دیوار از ستون بایستی محاسبه شده و رعایت شود. برای نگهداری بلوک‌های بالا و پایین دیوار می‌توان از نبشی و ناودانی نگهدارنده استفاده کرد.

شکل 4 جزئیات اتصال تیرک به ستون بتنی

– دیتیل خاص استفاده هم‌زمان از وادار افقی و عمودی میانی

پیوست 6 استاندارد 2800 دیتیل خاصی را برای دیواری که ارتفاع آن بیش از 3.5 متر و طول آن بیش از 4 متر باشد، ارائه می‌دهد. در این دیتیل دو وادار در فاصله 1 متر از المان‌های قائم اجرا می‌شود. دلیل فاصله حداقل 1 متری به دلیل مباحث لرزه‌ای آیین‌نامه‌ها و عدم ایجاد مانع برای تشکیل مفصل پلاستیک می‌باشد. درصورتی‌که ناحیه حفاظت شده تیر بیش از این مقدار باشد، بایستی فاصله محاسبه شده رعایت شود.

مطابق این دیتیل، تیرک به 3 قسمت تشکیل می‌شود که قسمت میانی در طرفین به وادارهای عمودی متصل شده و دو قسمت دیگر از یک طرف به وادار متصل و از طرف دیگر روی ناودانی نشیمن قرار می‌گیرد. این دیتیل یک پیشنهاد و توصیه از طرف پیوست 6 استاندارد 2800 برای دیوارهای با طول بیش از 4 متر و ارتفاع بیش از 3.5 متر می‌باشد؛ لذا در حالتی که طول دیوار بین 4 تا 8 متر باشد ولی ارتفاع آن بیش از 3.5 متر باشد می‌توان به اجرای یک وادار عمودی نیز اکتفا کرد و تیرک را به دو قسمت تقسیم کرد.

این موارد در طراحی لحاظ شده و طرح نهایی برای اجرا آماده می‌شود. لازم به ذکر است اتصال وادارهای میانی افقی به وادارهای میانی عمودی می‌تواند با جوش انجام شود.

شکل 5 دیتیل خاص دیوار با طول بیش از 4 متر و ارتفاع بیش از 3.5 متر

توجه: در ضابطه 819، موضوع فاصله حداقل 1 متری از بر ستون برای اجرای وادار میانی عمودی در نظر گرفته نشده بود؛ لذا در انتهای دیوار و در برِ ستون وادارهای عمودی اجرا می‌شد و تیرک به این وادارها جوش می‌شد. در این حالت اگرچه احتمال تشکیل ستون کوتاه منتفی است، اما وادار عمودی به ناحیه حفاظت شده تیر متصل شده است که طبق پیوست 6 استاندارد 2800 مورد ‌قبول نیست.

شکل 6 اجرای وادار افقی (تیرک) مطابق ضابطه 819

سرکار خانم مهندس فاطمه نیکوبخت عضو سازمان نظام مهندسی استان البرز

لینک اخبار مرتبط:

ضوابط اجرایی و نکات مهم وال‌پست برای دیوارهای خارجی و داخلی (بخش دوم)