توسعه پایدار از مسیر کشاورزی شهری
دانشنامه تخصصی و پایگاه خبری موج شهر؛ به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شهرداری مشهد به موضوع توسعه پایدار از مسیر کشاورزی شهری پرداخت.
افزایش مخاطرات و کمبود منابع در زندگی شهری، تصمیم گیران را به تغییر شیوه ها و سبک زندگی وادار کرده است. اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻓﺸﺎر زیادی ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ پایه ای و اساسی زندگی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺬا، مسکن، اﻧﺮژي، آب و ﻫﻮا وارد ﻣﻲ کند. این منابع همچنین ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را تحت تاثیر قرار می دهد و پایداری زیست شهری را با تهدید مواجه می کند.
از این رو توجه به توسعه ی پایدار در شهرها بسیار بااهمیت بوده و بر این اساس ﻣﻘﻮﻟﻪ ي ﺗﻮﺳﻌﻪ پایدار ﺷﻬﺮي نیز ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺮار گرفته اﺳﺖ. ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ این ﺗﻮﺳﻌﻪ پایدار راه های ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار می گیرد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻛﺸﺎورزي ﺷﻬﺮي اﺳﺖ.
کشاورزی شهری به فعالیت‌های کشاورزی و تولید مواد غذایی در محیط‌های شهری و حوالی آن اشاره دارد. این نوع کشاورزی شامل کشت گیاهان، پرورش حیوانات، و تولید محصولات غذایی در فضای‌های کوچک و شهری مانند پشت‌بام‌ها، بالکن‌ها، حیاط‌ها، و حتی داخل ساختمان‌ها میشود.
ﻛﺸﺎورزي ﺷﻬﺮي روشی است که طی آن تلاش میشود تا زﻣﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در شهرها چندین ﻋﻤﻠﻜﺮد داشته باشد، این اقدام به صورتی است ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪودي پاسخگوی ﺑﺤﺮان ﻓﻘﺮ و ﺳﻼﻣﺖ ﻏﺬاﻳﻲ در ﺷﻬﺮ ﺷﻮد.از ﺟﻬﺎت دیگر ﻏﺬا را در دﺳﺘﺮس ﺗﺮ و ﺗﺎزه ﺗﺮ کند.این روش منجر به ﻛﺎﻫﺶﻫﺰﻳﻨﻪ و اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ خواهد شد.
تاثیرات کشاورزی شهری از گذشته تاکنون قابل بررسی است.چنانچه در دﻫﻪ ي1980م این سبک منجر به ﺑﻬﺒﻮد اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ در ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎي روﺳﻲ و ﺛﺒﺎت اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻬﺮهای روسیه ﺷﺪ. همچنین در1990م ﻫﺰار ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻐﻠﻲ از این روش ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻛﻮﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ شد و ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮمنجر به ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﺎﻧﻮار شده و ﺳﻼﻣﺖ ﻏﺬاﻳﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ.
ﻃﺒﻖ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ سال 2012 سازمان ملل متحد ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮدن چنین ﻣﺸﻜﻼتی ﺑﻪ آن دلیل اﺳﺖ ﻛﻪ طبق پیش بینی ها ﺟﻤﻌﻴﺖ جهان ﺗﺎ ﺳﺎل2050از7ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﺑﻪ9ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و از هر پنج نفر، یک نفر در دﻧﻴﺎ در ﻓﻘﺮ ﻣﻄﻠﻖ ﻗﺮار خواهد داشت. از این رو راه ﺣﻞ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ پایدار ﺑﺮاي چالش ها مورد بررسی قرار گرفت که از آن جمله می توان بهﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژي ﺑﺮق ﺑﺎ ﺻﻔﺤﺎت ﺧﻮرﺷﻴﺪي، ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدي، ﻛﺸﺎورزي ﺷﻬﺮي، جنگلبانی ﻣﺤﻠﻲ، ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺮژي ﺗﺠﺪﻳﺪ پذیر ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺨﺶ ﺳﺒﺰ، ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻫﺎي زﻣﻴﻦ، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ و … اشاره کرد.
تامین غذای تازه (توسعه پایدار از مسیر کشاورزی شهری)
از این رو کشاورزی شهری به دلایل مختلفی اهمیت یافته است و از این جمله می توان به تأمین غذای تازه و محلی اشاره کرد. کشاورزی شهری امکان دسترسی به محصولات تازه و محلی را برای شهرنشینان فراهم می‌کند، که این مساله می‌تواند به بهبود تغذیه و سلامت در جامعه کمک کند.
همچنین با تولید مواد غذایی در نزدیکی محل مصرف، نیاز به حمل و نقل طولانی کاهش یافته و اثرات زیست‌محیطی ناشی از حمل و نقل مواد غذایی کمتر میشود.
افزایش کارکرد فضای سبز شهری
زندگی شهری منجر به آن شده است که ارتباط انسان با فضای سبز، محدود به کارکرد فضای سبز به‌عنوان محلی برای گذران فراغت شده است. درواقع شهرنشینان به نوعی از یاد برده اند که فضای سبز گذشته از آنکه فضایی برای گذران اوقات فراغت باشد، بستری برای تأمین نیازهای حیاتی و خوراک انسان بوده است.
محیط‌زیست به‌عنوان عاملی بسیار مهم، زندگی افراد را تحت‌الشعاع خود قرار داده و همچنین از آن تأثیر می‌پذیرد و از این رو دارای اهمیت است که بتوان از فضاهای سبز داخل شهر، بهره های متفاوتی برده و کارکردهای متنوعی را شاهد بود. کشاورزی شهری در این بین خواهد توانست نگاه متفاوتی را برای شهروندان ایجاد کند.
همچنین توسعه کشاورزی شهری به بهره‌برداری از فضاهای خالی و بلااستفاده در شهرها مانند پشت‌بام‌ها و زمین‌های خالی کمک می‌کند .
افزایش آگاهی زیست‌محیطی
افزایش آگاهی مردم و تقویت حس طبیعت دوستی می تواند در کاهش آسیب ها در حوزه های مختلف موثر باشد.مشارکت در کشاورزی شهری می‌تواند آگاهی و حساسیت مردم نسبت به مسائل زیست‌محیطی و کشاورزی پایدار را افزایش دهد.
ترویج تنوع زیستی
کشاورزی شهری می‌تواند به تنوع زیستی در محیط‌های شهری کمک کند و زیستگاه‌های کوچکی برای گیاهان و حیوانات فراهم آورد.
ایجاد فرصت‌های شغلی و اقتصادی
کشاورزی شهری می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کند و به توسعه اقتصاد محلی کمک کند شهروندان با فروش محصولات تولید شده می توانند کسب و کارهای کوچکی را راه اندازی کنند و از این طریق بر اقتصاد شهری تاثیر گذار باشند.
بهبود کیفیت زندگی
فضای‌های سبز ایجاد شده توسط کشاورزی شهری می‌تواند به بهبود کیفیت هوا، کاهش دمای محیط، و افزایش زیبایی و جذابیت بصری مناطق شهری کمک کند.
مشارکت اجتماعی
ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﻌﻨﻲﺗﻌﺎﻣﻞ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ اﻓﺮاد و گروه ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ و همچنین ﺑﻬﺒﻮد کیفیت زندگی ﺧﻮد و سایرین اﺳﺖ. ﻣﻬﻤﺘﺮازﻫﻤﻪ از اﻳﻦکه از این ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻲﺗﻮان ﺟﺎﻣﻌﻪ را درﺑﻪ دﺳﺖآوردن ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﺷﺮﻳﻚ ﻛﺮد.ﻛﺸﺎورزي ﺷﻬﺮي منجر به ایجاد ارتباط و موثر میان افراد است چرا که تولید محصول خود می تواند بهانه ای برای ایجاد ارتباط میان افراد باشد.
ﻧﺘﻴﺠــﻪﻣﺸــﺎرﻛﺖ اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ،ﻫﻤﺒﺴــﺘگی و اﻋﺘﻤــﺎد میان افراد است. در ﻣﺤـﻴﻂ ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در آن اﻓﺮاد اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ را داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻣـﻲ ﺗﻮان اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﺤﻴﻂ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد.اﻣـﺮوزه ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از پژوﻫﺶ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺤـﻮر ﺑﺴـﻴﺎري ازﻧﻈﺮﻳﻪ پردازی های ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ بیانگر اﻳﻦ مساله اﺳﺖ ﻛﻪ نیل ﺑـﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اي پایدار ، در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﺮﺻﻪ ﻫـﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ، ﺳﻴﺎﺳـﻲ ،اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨگی ﻣﻨﻮط به ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﻣﺤﻮر ﻗﺮاردادن اﻧﺴﺎن ﻫﺎ است.
روش ها
کشاورزی شهری با استفاده از روش‌های مختلفی از جمله کشت عمودی، باغبانی هیدروپونیک، آکوپونیک، و استفاده از سیستم‌های خودکفای باغبانی استفاده می گردد. این روش‌ها به بهره‌برداری بهینه تر از منابع موجود و کاهش مصرف آب و انرژی خواهد انجامید.
پرماکالچر Permanent Culture’
این روش بر پایه اصول اکولوژیکی و درک عمیق از طبیعت استوار بوده و یکی از گرایش‌های کشاورزی شهری است که هدف آن امکان رفع نیازهای بیشتری از یک فرد یا خانواده را در یک مزرعه کوچک است. پرماکالچر یک سیستم تولیدی کشاورزی آگاهانه است که تنوع،پایداری و انعطاف پذیری زیست بوم های طبیعی در آن مورد توجه است.
پیشگامی مشهد در کشور؛ راه اندازی نخستین باشگاه کشاورزی ایران در مشهد
با توجه به اهمیت گسترش کشاورزی شهری، شهرداری مشهد برای نخستین بار در کشور اقدام به احداث چنین فضایی کرده است. در حال حاضر بخشی از اراضی بوستان برکت در مشهد به فضایی برای کشت و کار بدل شده و مدیریت شهری سعی می کند از این طریق ارتباط مناسبی میان خود، شهر، شهروندان و فضای سبز شهری ایجاد نماید. بوستان کشاورزی مشهد که باشگاهی است که افراد می‌توانند با عضویت در آن به کشت محصولات خوراکی ارگانیک بپردازند. این فضا از سال 1399 پایه ریزی شده است.
لینک اخبار مرتبط:
آغاز به کار بیست و یکمین نمایشگاه تخصصی گل و گیاه و باغبانی مشهد
ثبت دیدگاه