مبلمان شهری در ایران
مبلمان شهری یکی از جلوه های بصری در شهرها بوده که امروزه در علم مدیریت شهری به آن توجه ای می شود. مبلمان شهری (Urban Furniture) به مجموعه ابزار و لوازمی که در سطح محیط شهری، با کمک صنعت زیباسازی شهری برای استفاده عمومی ساختهشده گفته میشود. عناصری مانند نیمکت، آبنما، وسایل بازی کودکان، پلهبرقی، ایستگاه اتوبوس، تابلو و علائم، مخازن زباله، برجهای نوری و پایه چراغ خیابانی. در این یادداشت به بررسی وضعیت مبلمان شهری در ایران و برخی شهرهای مهم آن می پردازیم.
تعریف مبلمان شهری
مبلمان شهری یکی از جنبههای مهم زیباسازی و توسعه شهری است که تأثیر زیادی بر جذابیت و کیفیت زندگی شهروندان دارد. این مبلمانها عموماً در فضاهای عمومی مانند پارکها، میدانها، محلات و معابر قرار میگیرند و برای استراحت، تفریح و راحتی شهروندان طراحی میشوند. این مبلمانها باید علاوه بر ارائه وظایف اصلی خود که تسهیل راحتی و آسایش شهروندان است، با معیارهایی همچون زیبایی، ایمنی، قابلیت تطابق با محیط اطراف، سازگاری با محیطزیست و همچنین پایداری مواجه شوند.
عناصر مؤثر در مبلمان شهری
مبلمان شهری با توجه به نیازها، فرهنگ و ویژگیهای هر شهر یا منطقه، طراحی و اجرا میشود. عناصر مؤثر در مبلمان شهری به شرح زیر است:
- طراحی و استایل: طراحی مبلمان شهری باید با فضای اطراف و معماری شهر سازگار باشد. استایل مبلمان میتواند مدرن، کلاسیک، سنتی یا حتی فانتزی باشد.
- ویژگیهای کاربردی: مبلمان باید از نظر کاربردی مفید و عملی باشد. این ویژگی شامل راحتی، اندازه مناسب و قابلیت تنظیم و تغییر موقعیت است.
- مقاومت و دوام: مبلمان باید قابلیت مقاومت در برابر عوامل جوی، فرسایش و آسیبهای مختلف را داشته باشد.
- امنیت: اجزای مبلمان نباید تهدیدی برای امنیت شهروندان باشند. مثلاً، برخی از مبلمانها باید از جنسهایی باشند که نتوان آنها را بهراحتی خراب کرد یا بر روی آنها اسلحه استفاده کرد.
- تکنولوژی و امکانات مدرن: استفاده از تکنولوژیهای مدرن مانند شارژرهای USB، Wi-Fi و سنسورها برای فعالسازی خدمات مختلف.
- رنگ و جلوههای زیبایی: استفاده از رنگها، طرحها و جلوههای زیبایی برای افزایش جذابیت و زیبایی فضاهای عمومی.
- پایداری زیستمحیطی: استفاده از مواد بازیافتی، طراحیهای مؤثر در زمینه کاهش مصرف انرژی و حفاظت از منابع طبیعی.
- انعطافپذیری و تغییرپذیری: امکان تغییر و تنظیم مبلمان بهمنظور تأمین نیازهای متفاوت در طول زمان.
- مناسبت با استفادهکنندگان: باید با نیازها، راحتی و انتظارات استفادهکنندگان مطابقت داشته باشد، برای مثال، ارتفاع مناسب صندلیها برای افراد مختلف.
- قابلیت تمیز کردن و نگهداری: مبلمان باید بهراحتی تمیز شده و نگهداری شود تا همیشه به شکل تمیز و زیبا باقی بماند.
این عناصر میتوانند بهطورکلی در طراحی و انتخاب مبلمان شهری مؤثر باشند و به ایجاد فضاهای عمومی جذاب، کارا و پاسخگو به نیازهای شهروندان کمک کنند.
اجزای مختلف مبلمان شهری
مبلمان شهری متشکل از اجزاء مختلفی است که هر یک نقش و کاربرد خاص خود را دارند. در زیر به برخی از اجزاء اصلی مبلمان شهری اشاره میکنم:
- صندلیها
نیمتنهاها: این نوع صندلیها برای استراحت کوتاهمدت و نشستن بر روی آنها مناسب است.
صندلیهای دونفره: این نوع صندلیها برای استراحت و نشستن چند نفر در کنار هم است.
صندلیهای مخصوص ورزشی: برخی صندلیها با امکانات و تجهیزات ورزشی مانند تجهیزات بدنسازی مجهز شدهاند.
- میزها:
میزهای ثابت: میزهایی که بر روی زمین یا فضای سبز نصبشده و برای استفاده شهروندان برای نشستن و قرار دادن اشیاء مناسب است.
میزهای قابلحمل: میزهایی که میتوان آنها را حمل و جابهجایی کرد.
- صندوقهای زباله:
صندوقهای باز: برای دور انداختن زبالههای کوچک و منظم.
صندوقهای بسته: برای دور انداختن زبالههای بزرگتر و آلوده.
- فوارهها و آبنماها:
فوارههای دیواری: فوارههایی که بر روی دیوارها یا ساختمانها نصب میشوند.
آبنماها: ساختمانهای آبی که آب بهصورت جاری از آنها میآید.
- پوششها و سایه دهندهها:
سایه دهندههای ثابت: ساختمانها یا سایر اجزاء که بهعنوان سایه دهنده و حفاظت از شهروندان در مقابل نور و گرما عمل میکنند.
پارازولها: سایه دهندههای قابلحمل که بر روی صندلیها یا میزها قرار میگیرد.
- تابلوها و نمایشگرها:
تابلوهای اطلاعرسانی: تابلوهایی که اطلاعات و دستورالعملهای مختلف به شهروندان ارائه میدهند.
تابلوهای هنری و آثار مجسمهای: تابلوها و اشیاء هنری که جلوهی زیبایی به فضاهای عمومی میدهند.
- تجهیزات تکنولوژیک:
شارژرهای USB و پریزهای برق: برای شارژ گوشیها و دستگاههای الکترونیکی شهروندان.
تجهیزات Wi-Fi: برای ارائه اینترنت رایگان به شهروندان.
- تجهیزات امنیتی:
دوربینهای مداربسته: برای نظارت و امنیت فضاهای عمومی.
فانلها و چراغهای راهنما: برای افزایش امنیت و روشنایی فضاهای عمومی در شب.
همه این اجزاء باید با توجه به نیازها، فرهنگ و ویژگیهای شهر طراحی و اجرا شوند تا به ایجاد فضاهای عمومی جذاب، کارا و پاسخگو به نیازهای شهروندان کمک کنند.
ارزیابی مبلمان شهری
معیارهای اصلی برای ارزیابی مبلمان شهری شامل موارد زیر میشود:
- راحتی و استراحت: مبلمان باید از جنس موادی باشد که اجازه استفاده طولانیمدت بدون احساس ناراحتی یا ایجاد خستگی را به شهروندان بدهد.
- زیبایی و طراحی: مبلمان شهری باید جذابیت ظاهری داشته باشد و با محیط اطراف هماهنگی داشته باشد تا به زیبایی شهری کمک کند.
- مقاومت و پایداری: مبلمان باید مقاوم در برابر شرایط مختلف آبوهوا، استفاده مداوم و عوامل مخرب دیگر باشد.
- ایمنی: مبلمان باید بهطور کامل ایمن برای استفاده شهروندان باشد و هیچ خطری برای آنها ایجاد نکند.
- سازگاری با محیطزیست: استفاده از مواد قابل بازیافت و دوستدار محیطزیست و همچنین طراحیهایی که مصرف انرژی را کاهش دهند، ازجمله معیارهای اصلی سازگاری با محیطزیست هستند.
- دسترسیپذیری: مبلمان باید بهطور آسان برای همه افراد، ازجمله افراد معلول، دسترسیپذیر باشد.
- توانایی تطبیق: مبلمان باید قابلیت تطبیق با فعالیتهای مختلف شهروندان و نیازهای متغیر را داشته باشد.
با رعایت این معیارها، مبلمان شهری نقش مهمی در ایجاد محیطهای شهری دوستدار شهروندان و جذاب ساختن فضاهای عمومی باکیفیت ایفا میکند.
مبلمان شهری مدرن
مبلمان شهری مدرن با استفاده از طراحیهای معاصر، مواد نوین و تکنولوژیهای پیشرفته به تجهیز فضاهای عمومی ازجمله پارکها، میدانها، معابر و محلات میپردازد. این نوع مبلمان به همراه پیشرفتهای فناوری و طراحی، به دنبال ایجاد فضاهای راحت، جذاب و بهروز شده است.
ویژگیها و معیارهای مبلمان شهری مدرن:
- طراحی معاصر: مبلمان شهری مدرن با داشتن خطوط ساده، منحنیها و شکلهای هندسی مدرن به زیبایی و جذابیت فضاهای عمومی کمک میکند.
- مواد نوین: استفاده از موادی مانند فولاد ضدزنگ، بتن مسلح، پلاستیک باکیفیت بالا و چوبهای مقاوم و باکیفیت برای افزایش دوام و مقاومت در برابر عوامل مختلف آبوهوایی است.
- راحتی: با استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند صندلیها و نیمتنهای ارگونومیک، مبلمان شهری مدرن به تأمین راحتی برای شهروندان پرداخته است.
- پایداری و دوام: مبلمان شهری مدرن طراحیشده تا مقاوم در برابر سایش، خراش و خوردگی باشد و به دلیل استفاده از مواد باکیفیت، دوام و طول عمر طولانی داشته باشد.
- پایداری محیطزیست: طراحیها و مواد استفادهشده در مبلمان شهری مدرن معمولاً قابل بازیافت هستند و تا حد ممکن با استفاده از انرژیهای تجدید پذیر و کاهش مصرف انرژی طراحیشدهاند.
- پیوند با تکنولوژی: برخی از مبلمانهای شهری مدرن مجهز به امکاناتی مانند شارژرهای USB، اتصالات بیسیم (Wi-Fi) و سیستمهای نورپردازی هستند که امکاناتی مدرن و همراه با زندگی مدرن شهروندان را فراهم میکنند.
- آسانی نگهداری و تعمیر: طراحیهای ساده و استفاده از مواد مقاوم به نگهداری آسان و تعمیر آسوده کمک میکند.
مبلمان شهری مدرن با توجه به نیازها و ترجیحات شهروندان و همچنین پیشرفتهای تکنولوژی و طراحی، به بهبود کیفیت فضاهای عمومی و ایجاد محیطهای مدرن و جذاب در شهرها کمک میکند.
مبلمان شهری در ایران
مبلمان شهری در ایران نیز به همان توجه ویژهای که در سایر کشورها به آن داده میشود، موردتوجه قرارگرفته است. با توجه به فرهنگ، تاریخ و نیازهای جامعه ایران، مبلمان شهری در این کشور دارای ویژگیها و طراحیهای خاصی است.
ویژگیها و معیارهای مبلمان شهری در ایران:
- طراحی محلی و فرهنگی: معمولاً مبلمان شهری در ایران با توجه به طراحیهای محلی و فرهنگی طراحی میشود. از مواردی مانند کارواشیهای سنتی، سقفهای چوبی و طرحهای هندسی و اسلامی در مبلمان شهری استفاده میشود.
- مواد محلی: استفاده از موادی که در مناطق مختلف ایران قابلدسترسی است، مانند سنگ، چوب و فلزاتی مانند آهن یا برنج.
- راحتی و استراحت: به دلیل آبوهوای گرم و خشک در برخی مناطق ایران، مبلمانها معمولاً با توجه به ایجاد سایه و راحتی برای شهروندان طراحی میشوند.
- پایداری و دوام: با توجه به تغییرات آبوهوایی مختلف در ایران، مبلمان شهری با موادی مانند چوبهای مقاوم و فولاد ضدزنگ تولید میشود.
- امکانات اجتماعی: برخی از مبلمانهای شهری در ایران دارای امکاناتی مانند آب نوش، فضایی برای قرائت قرآن، یا مکانهایی برای تفریح کودکان است.
- تزئینات محلی: استفاده از موتیفها و تزئینات سنتی و محلی در مبلمان شهری برای ایجاد جذابیت و جلبتوجه مردم.
- پایداری محیطزیست: در سالهای اخیر، با توجه به توسعه پایدار و حفاظت از محیطزیست، طراحیها و مواد استفادهشده در مبلمان شهری در ایران نیز به سمت کاهش مصرف انرژی، بازیافت و استفاده از منابع طبیعی پایدارتر جلو برده شدهاند.
در کل، مبلمان شهری در ایران با توجه به فرهنگ، تاریخ و نیازهای جامعه محلی طراحی و اجرا میشود. این مبلمانها نهتنها به کارایی و راحتی شهروندان کمک میکنند، بلکه به جلوه و زیبایی فضاهای عمومی نیز افزوده میشوند.
مبلمان شهری تهران
تهران، پایتخت ایران و یکی از پرجمعیتترین شهرهای جهان، نیاز به فضاهای عمومی و مبلمان شهری متناسب با تعداد زیاد شهروندان و ویژگیهای جغرافیایی و اجتماعی خود دارد. مبلمان شهری در تهران به دلیل این ویژگیها، ویژهتر و تنوع بیشتری دارد. در زیر به برخی از ویژگیها و عناصر مبلمان شهری در تهران اشاره میشود:
- مبلمان مدرن با طراحیهای جدید: تهران با داشتن فضاهایی مانند پارکها، میدانها و معابر اصلی، از مبلمانهای مدرن و با طراحیهای جدید و مدرن بهره میبرد.
- مبلمان با امکانات تکنولوژیک: برخی از مبلمانها با امکاناتی مانند شارژرهای USB یا Wi-Fi مجهز شدهاند تا شهروندان بتوانند در فضاهای عمومی از این امکانات استفاده کنند.
- پارکها و فضاهای سبز: تهران دارای پارکها و فضاهای سبز متنوع و با امکانات مبلمان شهری مناسبی است که شهروندان میتوانند در آنها استراحت و تفریح کنند.
- نورپردازی و روشنایی: در میدانها، پارکها و معابر اصلی تهران، نورپردازیهای زیبا و مدرن نصبشده است که شبها فضاها را زیبا و روشن میکند.
- تجهیزات ورزشی: تهران دارای فضاهای ورزشی عمومی و مجهزی است که شهروندان میتوانند در آنها ورزش کنند و از تفریحات ورزشی استفاده کنند.
- تجهیزات امنیتی: با توجه به اهمیت امنیت در یک شهر پرجمعیت مانند تهران، تجهیزات امنیتی مدرن مانند دوربینهای مداربسته در نقاط مختلف شهر نصبشده است.
- فضاهای فرهنگی و هنری: تهران با داشتن تالارها، موزهها و فضاهای فرهنگی، از مبلمان شهری مناسب و منحصربهفردی برخوردار است که شهروندان میتوانند از آنها استفاده کنند.
- امکانات حملونقل عمومی: ایستگاههای اتوبوس، مترو و تاکسیها در نقاط مختلف شهر نیز با مبلمان شهری مناسب و امکانات راحتی مانند صندلیها و چراغهای راهنما مجهز شدهاند.
- تأسیسات آبی: فوارهها، آبنماها و تجهیزات آبی در میدانها و فضاهای عمومی برای تزیین و خنک کردن فضاها وجود دارد.
این عناصر مبلمان شهری در تهران با توجه به نیازها، ترافیک، فرهنگ و ویژگیهای شهر، طراحی و اجراشدهاند تا به ایجاد فضاهای عمومی جذاب، کارا و پاسخگو به نیازهای شهروندان کمک کنند.
مبلمان شهری مشهد
مشهد، بهعنوان یکی از بزرگترین و معتبرترین شهرهای ایران با تاریخچه فرهنگی و مذهبی غنی، نیازمند فضاهای عمومی مرتبط با نیازهای مکانیکی و فرهنگی شهروندان خود است. مبلمان شهری در مشهد نیز با توجه به این ویژگیها طراحی و اجرا میشود. در زیر به برخی از ویژگیها و عناصر مبلمان شهری در مشهد اشاره میشود:
- مبلمان با طراحی سنتی: با توجه به فرهنگ و تاریخچه مذهبی مشهد، برخی از مبلمانهای شهری با طراحیهای سنتی و محلی طراحیشدهاند؛ مانند صندلیها و میزهای چوبی با نقوشات و طرحهای مذهبی.
- مبلمان با امکانات سایهبان: با توجه به آبوهوای گرم مشهد، برخی از مبلمانها با امکانات سایهبان مانند سایههای خورشیدی یا چترهای پوشاننده طراحیشدهاند.
- فضاهای سبز و پارکها: فضاهای سبز مانند پارکهایی با امکانات مبلمان شهری مخصوص برای استراحت و تفریح شهروندان در نقاط مختلف مشهد وجود دارد.
- نورپردازی و روشنایی: نصب چراغهای مدرن و نورپردازیهای زیبا در میدانها، پارکها و معابر اصلی مشهد برای ایجاد زیبایی و امنیت در شبها.
- تجهیزات ورزشی: فضاهایی با تجهیزات ورزشی عمومی مانند زمینهای بسکتبال و ورزشهای پیادهروی برای ارتقاء فعالیتهای ورزشی شهروندان.
- آبنماها و فوارهها: آبنماها و فوارههای زیبا در میدانها و فضاهای عمومی مشهد بهمنظور تزیین و خنک کردن فضاها.
- تجهیزات امنیتی: نصب دوربینهای مداربسته و امکانات امنیتی در نقاط مختلف شهری برای حفظ امنیت شهروندان و جلوگیری از وقوع جرم.
- امکانات فرهنگی و تاریخی: تأسیساتی مانند موزهها، کتابخانهها و فضاهای فرهنگی با مبلمان مناسب برای ترویج فرهنگ و تاریخ مشهد.
این عناصر و مبلمانهای شهری با توجه به نیازها، فرهنگ و ویژگیهای منحصربهفرد مشهد طراحی و اجراشدهاند تا به ایجاد فضاهای عمومی زیبا، کارا و پاسخگو به نیازهای شهروندان کمک کنند.
مبلمان شهری در اصفهان
اصفهان، با تاریخچه فرهنگی و تاریخی غنی، بهعنوان یکی از شهرهای تاریخی و زیبای ایران، مبلمان شهری و فضاهای عمومی خاص و منحصربهفردی دارد که با ویژگیها و فرهنگ اصفهان سازگار است. در زیر به برخی از ویژگیها و عناصر مبلمان شهری در اصفهان اشاره میشود:
- مبلمان با طراحیهای سنتی و محلی: در اصفهان، برخی از مبلمانهای شهری با طراحیهای سنتی و محلی اصفهان، مانند صندلیها و میزهای چوبی با نقوشات و طرحهای سنتی و هنری تزئین شدهاند.
- پارکها و فضاهای سبز با مبلمان مناسب: اصفهان دارای پارکها و باغهای زیبا با مبلمان شهری مناسب است که امکان استراحت و تفریح شهروندان را فراهم میآورد.
- نورپردازیهای زیبا: در میدانها، پارکها و معابر اصلی اصفهان، نورپردازیهای زیبا و با طراحیهای هنری نصبشده است که شبها فضاها را زیبا و روشن میکند.
- آبنماها و فوارههای زیبا: آبنماها و فوارههای زیبا در میدانها و فضاهای عمومی اصفهان بهمنظور تزیین و خنک کردن فضاها وجود دارد.
- تجهیزات امنیتی: در نقاط مختلف شهری، تجهیزات امنیتی مدرن مانند دوربینهای مداربسته نصبشده است تا امنیت شهروندان حفظ شود.
- فضاهای فرهنگی و تاریخی با مبلمان شهری مناسب: تالارها، موزهها و فضاهای فرهنگی اصفهان با مبلمان شهری مناسب و منحصربهفردی برخوردار است.
- امکانات حملونقل عمومی با مبلمان شهری مناسب: ایستگاههای اتوبوس و مترو در اصفهان نیز با مبلمان شهری مناسب و امکانات راحتی مانند صندلیها و چراغهای راهنما مجهز شدهاند.
- مبلمان شهری با امکانات تکنولوژیک: برخی از مبلمانهای شهری اصفهان نیز با امکاناتی مانند شارژرهای USB یا Wi-Fi مجهز شدهاند.
این عناصر و مبلمانهای شهری در اصفهان با توجه به ویژگیها، فرهنگ و نیازهای شهر طراحی و اجراشدهاند تا به ایجاد فضاهای عمومی جذاب، کارا و پاسخگو به نیازهای شهروندان کمک کنند. اصفهان با این ویژگیها و مبلمان شهری خاص خود، یکی از شهرهای جذاب و دیدنی ایران است.
مبلمان شهری در رشت
رشت، با آبوهوای مرطوب و ویژگیهای فرهنگی و جغرافیایی خاص، مبلمان شهری منحصربهفردی دارد که به این ویژگیها پاسخ میدهد. در زیر به برخی از ویژگیها و عناصر مبلمان شهری در رشت اشاره میشود:
- مبلمان با طراحیهای مرتبط با طبیعت: در رشت، مبلمانهای شهری با طراحیهایی مرتبط با طبیعت و جلوههای خاص شهر مانند درختان و باغات مرتبط است؛ مانند صندلیها و میزهای چوبی با طراحیهای طبیعی و ارگانیک.
- پارکها و فضاهای سبز: رشت با داشتن فضاهای سبز زیاد و پارکهای زیبا، از مبلمان شهری مناسب و با طراحیهای طبیعی و مرتبط با محیطزیست بهره میبرد.
- نورپردازی و روشنایی: نورپردازیهای زیبا در فضاهای عمومی و میدانها رشت شبها فضاها را زیبا و دلنشین میکند.
- آبنماها و فوارهها: آبنماها و فوارههای زیبا در میدانها و فضاهای عمومی رشت بهمنظور تزیین و خنک کردن فضاها وجود دارد.
- تجهیزات امنیتی: در نقاط مختلف شهری، تجهیزات امنیتی مدرن مانند دوربینهای مداربسته نصبشده است تا امنیت شهروندان حفظ شود.
- فضاهای فرهنگی و هنری: رشت با داشتن تالارها، موزهها و فضاهای فرهنگی، از مبلمان شهری مناسب و منحصربهفردی برخوردار است.
- امکانات حملونقل عمومی: ایستگاههای اتوبوس و تاکسیها در نقاط مختلف رشت نیز با مبلمان شهری مناسب و امکانات راحتی مانند صندلیها و چراغهای راهنما مجهز شدهاند.
- مبلمان شهری با امکانات تکنولوژیک: برخی از مبلمانهای شهری رشت نیز با امکاناتی مانند شارژرهای USB یا Wi-Fi مجهز شدهاند.
این عناصر و مبلمانهای شهری در رشت با توجه به ویژگیها، آبوهوا و نیازهای شهر طراحی و اجراشدهاند تا به ایجاد فضاهای عمومی جذاب، کارا و پاسخگو به نیازهای شهروندان کمک کنند. این ویژگیها و مبلمان شهری خاص رشت، آن را یکی از شهرهای دیدنی و خوش آبوهوای ایران میکند.
یادداشت از علیرضا گروسی کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
مبلمان شهری در ایران واقعا معنا ندارد و باید برای آن برنامه ریزی علمی انجام شود.
مدیر محترم پایگاه خبری موج شهر لطفا به صورت تصویری هم از وضعیت شهرهای ایران گزارش تهیه کنید
ممنونم